Hiểu Văn Hóa – Dạy Tiếng Việt Hiệu Quả Hơn (Bài 1)
Từ Im Lặng Đến Phản Biện – Đọc Vị Tư Duy Học Tập Qua Lăng Kính Văn Hóa Khi dạy online , bạn sẽ nhanh chóng nhận ra: có học viên rất kiệm lời, hỏi gì cũng trả lời ngắn gọn, không đặt thêm câu hỏi. Nhưng cũng có người học thẳng thắn nói: “Tôi không hiểu chỗ này”, “Câu này sai ngữ pháp rồi chứ?”. Một bên thì “có vẻ thụ động”, bên kia lại “phản biện khá gắt”. Nhưng sự thật, họ không ai sai cả – chỉ khác biệt trong tư duy và văn hóa học tập. 🔹 Im lặng vì tôn trọng hay vì thiếu tự tin? Với học viên đến từ các nước Á Đông như Nhật, Hàn, Trung… sự im lặng trong lớp học không có nghĩa là không hiểu hoặc không quan tâm. Nhiều người trong số họ được nuôi dạy trong môi trường giáo dục đề cao “tôn sư trọng đạo”, nơi giáo viên là người truyền đạt chân lý. Phản ứng lại hoặc ngắt lời thầy cô dễ bị xem là thiếu lễ phép. Vì vậy, trong lớp online 1:1, họ thường không chủ động hỏi hoặc phản hồi, trừ khi được mời cụ thể. Ngoài ra, tâm lý “sợ sai – sợ mất mặt” cũng là yếu tố lớn khiến họ ngần ngại phát âm hoặc đặt câu hỏi. Nhiều người thậm chí cười gượng (nụ cười “xã giao”) khi không hiểu – chỉ để tránh thừa nhận lỗi. 🔹 Phản biện là hành vi học tích cực Ngược lại, học viên phương Tây như người Mỹ, Úc, Đức… lại được khuyến khích từ nhỏ rằng hỏi là học, phản biện là cách đào sâu. Khi họ nói “Sao câu này không dùng thì quá khứ?”, họ không cố bắt bẻ – mà đang thực sự muốn hiểu bản chất. Trong lớp 1:1, điều này càng thể hiện rõ vì họ cảm thấy an toàn để “đào tới cùng” các điểm ngữ pháp. Giáo viên chưa quen có thể cảm thấy “bị chất vấn” nhưng thực ra đây là cơ hội tuyệt vời để xây dựng niềm tin, nếu bạn biết cách phản hồi thẳng thắn và bình tĩnh. 🔹 Nắm chắc rồi mới nói hay nói rồi mới sửa? Cách học của mỗi người cũng rất khác nhau. Một số học viên (đặc biệt từ Đông Âu hoặc có nền tảng học thuật cao) muốn nắm rõ quy tắc ngữ pháp rồi mới bắt đầu nói. Trong khi đó, học viên đến từ Mỹ Latinh hoặc Mỹ thường thích nói trước, sai cũng được – sửa sau cũng không sao. Nếu bạn ép họ theo một kiểu “nói đúng ngay từ đầu”, hoặc ngược lại – yêu cầu học viên học thuật phải “nói thoải mái lên”, cả hai có thể cảm thấy bối rối, mất động lực.