29-Tôi đã theo dõi phản ứng của một học trò học tiếng Việt suốt 5 phút – và điều xảy ra sau đó khiến tôi đứng hình.
1. 5 phút im lặng không phải là “không hiểu” – mà là đang xử lý ngôn ngữ theo cách riêng Trong 23 năm dạy học, tôi đã nhiều lần thấy cảnh một học viên ngồi im, không trả lời, mắt nhìn lơ đãng, tay xoay bút…Ngày xưa tôi nghĩ: “Họ không hiểu bài rồi!” Nhưng càng về sau tôi càng nhận ra: Sự im lặng là dấu hiệu học viên đang cố kết nối kiến thức cũ với điều mình vừa dạy. → Bài học cho gia sư: 😍 Đừng can thiệp quá sớm. Đừng vội giải thích lại. Hãy để học viên có thời gian xử lý. Mỗi người có tốc độ tiếp thu khác nhau. 2. Người học có thể đang “nghe bằng tiếng mẹ đẻ” – không phải bằng tiếng Việt Một lần, tôi dạy một học viên người Nhật. Tôi nói một câu rất đơn giản, nhưng cậu ấy im lặng suốt 5 phút, nét mặt cực kỳ tập trung. Tôi nghĩ cậu ấy không hiểu… nhưng sau 5 phút, cậu ấy lặp lại câu đó hoàn toàn chính xác, chỉ hơi chậm. Khi tôi hỏi: “Sao em mất nhiều thời gian vậy? ” Cậu ấy nói: “Em đang tìm âm thanh giống tiếng mẹ đẻ để nhớ cách nghe tiếng Việt.” Và tôi đứng hình ngay lúc đó. → Bài học cho gia sư: 😍 Mỗi ngôn ngữ có cách tiếp nhận khác nhau. Đừng đánh giá sự im lặng là yếu kém.Đó có thể là lúc học viên đang nỗ lực nhiều nhất. 3. Quan sát微表情 (biểu cảm nhỏ) quan trọng hơn lời nói 5 phút im lặng đó dạy tôi rằng: - nhíu mày → đang cố hiểu - nhìn xuống → đang phân tích - nhìn sang trái → đang cố nhớ - thở dài → bắt đầu nản - nở nụ cười nhỏ → đã “bắt được” vấn đề Gia sư không chỉ dạy chữ, mà còn phải đọc được cảm xúc. → Bài học: 💖 Quan sát biểu hiện tinh tế giúp ta biết nên tiếp tục, dừng lại hay thay đổi cách giảng. 4. Không phải lúc nào giúp ngay cũng là tốt Nếu lúc đó tôi cắt ngang 5 phút im lặng ấy để giảng lại, có thể học viên: - mất cơ hội tự khám phá - lệ thuộc vào giáo viên - giảm sự tự tin Nhưng vì tôi chọn quan sát, cậu ấy giải quyết được vấn đề – và tự tin tăng lên rõ rệt. → Bài học: 💞 Hãy kiềm chế bản năng “giải thích ngay lập tức”. Đôi khi điều tốt nhất là… chờ. 5. Học viên cần cảm giác được tôn trọng, không bị thúc ép Nhiều học viên chia sẻ: