Câu chuyện về hai giáo viên giỏi, nhưng chỉ một người thành công
Tuần trước, tôi ngồi uống cà phê với hai người bạn - cả hai đều là giáo viên tiếng Việt trên nền tảng.
Cả hai đều có kiến thức sâu, cả hai đều chuẩn bị bài kỹ, cả hai đều yêu nghề.
Nhưng kết quả?
Hà: 8 tháng dạy, 15 đánh giá (điểm 4.5), thu nhập 3-5 triệu/tháng, liên tục phàn nàn "học viên không chịu học", "họ lười quá".
Linh: 8 tháng dạy, 67 đánh giá (điểm 4.9), thu nhập 7-10 triệu/tháng, học viên đặt kín lịch, nhiều người book 30-40 buổi liên tục.
Sự khác biệt? Không phải kiến thức. Không phải phương pháp. Không phải giá cả.
Mà là tính khí.
Buổi Học Của Hà - Khi Nóng Tính Phá Hỏng Mọi Thứ
Tôi từng được Hà cho xem lại video buổi học của cô ấy. Đây là những gì tôi thấy:
Phút thứ 5:
Học viên: "Em... em không nhớ từ 'ăn sáng' là gì ạ. Tuần trước học rồi mà..."
Hà (giọng hơi cộc): "Tuần trước mình đã nói 3 lần rồi mà. 'Ăn sáng' đấy. Em có làm bài tập về nhà không?"
Phút thứ 12:
Học viên phát âm sai "chị" thành "chi"
Hà: "Không phải 'chi', là 'chị'! 'Chị'! Em phải nhớ chứ, mình sửa nhiều lần rồi."
Phút thứ 28:
Học viên: "Cô ơi, em hơi bận tuần này, có thể học chậm hơn một chút được không ạ?"
Hà (thở dài rõ): "Học chậm thì làm sao tiến bộ được. Người khác họ học đều đặn 3 buổi/tuần, còn em tuần nào cũng bận..."
Sau buổi học đó, học viên không bao giờ đặt buổi tiếp theo.
Và Hà?
Cô ấy nói với tôi: "Thấy chưa, học viên bây giờ không chịu khó. Mình dạy tận tâm thế mà họ cứ bỏ đi."
Buổi Học Của Linh - Khi Bình Tĩnh Tạo Ra Kỳ Tích
Cùng tình huống, nhưng với Linh:
Phút thứ 5:
Học viên: "Em... em không nhớ từ 'ăn sáng' là gì ạ."
Linh (mỉm cười): "Không sao, tiếng Việt có nhiều từ mới mà. Chúng ta ôn lại nhé. 'Ăn sáng' nghĩa là breakfast. Em thử dùng trong câu xem: 'Hôm nay em ăn sáng gì?'"
Phút thứ 12:
Học viên phát âm sai "chị" thành "chi"
Linh: "Gần đúng rồi đấy! Bây giờ thử làm môi tròn hơn một chút. 'Chììììiii'... Đúng rồi! Hay lắm!"
Phút thứ 28:
Học viên: "Cô ơi, em hơi bận tuần này, có thể học chậm hơn một chút được không ạ?"
Linh: "Dạ được chứ! Mỗi người có nhịp độ riêng mà. Vậy tuần này chúng ta học 1 buổi, còn tuần sau nếu em rảnh hơn thì học tiếp nhé. Quan trọng là em vẫn đang tiến bộ đều đặn."
Học viên này học với Linh được 6 tháng. Và giới thiệu cho 3 người bạn.
Tại Sao Nóng Tính Là "Nọc Độc" Với Nghề Dạy Tiếng Việt?
Lý Do #1: Học Ngoại Ngữ = Một Chuỗi Sai Lầm Liên Tục
Khi học tiếng Việt:
- Học viên sẽ quên từ vựng
- Họ sẽ phát âm sai hàng trăm lần
- Họ sẽ nhầm thanh điệu
- Họ sẽ dùng sai ngữ pháp
- Họ sẽ hỏi câu hỏi "ngớ ngẩn"
Đó KHÔNG PHẢI là họ lười. Đó là QUÁ TRÌNH BẮT BUỘC của việc học.
Nếu bạn nóng tính:
- Bạn sẽ tỏ ra bực bội mỗi khi họ sai
- Họ sẽ cảm thấy bị phán xét
- Họ sẽ sợ mở miệng
- Họ sẽ mất hứng thú
- Họ sẽ không đặt buổi học tiếp
Lý Do #2: Học Viên Trả Tiền Để Được Động Viên, Không Phải Bị Mắng
Hãy nghĩ về điều này:
Học viên trả 200-300k cho 1 giờ học. Sau buổi học, họ muốn cảm thấy:
- "Tôi đang tiến bộ!"
- "Giáo viên hiểu tôi!"
- "Tôi có thể làm được!"
Nếu sau buổi học họ cảm thấy:
- "Tôi ngu quá..."
- "Giáo viên thấy tôi kém..."
- "Học mãi không tiến bộ..."
Thì họ sẽ KHÔNG BAO GIỜ quay lại. Dù bạn có giỏi đến đâu.
Lý Do #3: Người Lớn Nhạy Cảm Với Thái Độ Hơn Trẻ Con
Đây là điều nhiều giáo viên không nhận ra:
Khi dạy trẻ con ở trường, bạn có thể nghiêm khắc. Trẻ phải nghe. Chúng không có lựa chọn.
Nhưng trên nền tảng, học viên là người lớn. Họ:
- Đang tự nguyện học
- Đang tự trả tiền
- Có thể đổi giáo viên bất cứ lúc nào
- Đánh giá bạn công khai
Một câu nói cộc lốc, một cái thở dài, một biểu cảm khó chịu
→ Đủ để họ nghĩ: "Thôi, tìm giáo viên khác vậy."
Lý Do #4: Thuật Toán Preply "Trừng Phạt" Giáo Viên Nóng Tính
Đây là điều ít người biết:
Nền tảng theo dõi:
- Tỷ lệ học viên đặt buổi lại sau buổi học thử
- Tỷ lệ học viên hủy buổi học
- Điểm đánh giá trung bình
- Số lượng khiếu nại
Nếu bạn nóng tính:
- Nhiều học viên không đặt buổi tiếp sau buổi thử
- Điểm đánh giá thấp (4.0-4.5 thay vì 4.8-5.0)
- Có khiếu nại về "thái độ"
→ Thuật toán đẩy trang giới thiệu của bạn xuống
→ Ít học viên mới thấy bạn
→ Thu nhập giảm
Dấu Hiệu Bạn Đang Để Nóng Tính Phá Hỏng Sự Nghiệp
Tự kiểm tra xem bạn có bao nhiêu dấu hiệu này:
❌ Bạn thường nghĩ "Sao học viên ngu thế?" khi họ không nhớ từ vựng
❌ Bạn thở dài hoặc tỏ vẻ khó chịu khi học viên hỏi lại câu hỏi
❌ Bạn nói "Mình đã nói rồi mà" nhiều hơn 1 lần/buổi
❌ Bạn cảm thấy bực mình khi học viên yêu cầu học chậm hơn
❌ Bạn so sánh học viên này với học viên khác ("Học viên khác học nhanh hơn em nhiều")
❌ Bạn ngắt lời học viên khi họ nói sai để sửa ngay lập tức
❌ Bạn cảm thấy "mất công dạy" khi học viên bỏ buổi
❌ Đánh giá của bạn hay có từ "nice" nhưng điểm chỉ 4-4.5 sao
Nếu bạn có 3+ dấu hiệu trên, nóng tính đang làm bạn mất tiền.
Câu Chuyện Thay Đổi Của Hà
Sau khi tôi chỉ ra vấn đề, Hà không tin.
Cô ấy nói: "Mình nghiêm khắc để học viên học tốt hơn chứ có phải mắng họ đâu."
Nhưng tôi thách: "Vậy thử trong 1 tháng, dù học viên có làm gì sai, em cũng KHÔNG ĐƯỢC tỏ vẻ bực bội. Xem sao?"
Hà đồng ý. Và đây là những gì cô ấy thay đổi:
Thay đổi #1: Từ "Mình đã nói rồi mà" → "Chúng ta ôn lại nhé"
Trước: "Em không nhớ à? Mình đã dạy tuần trước rồi mà."
Sau: "Từ này hơi khó nhớ đúng không? Không sao, chúng ta ôn lại nhé. Và mình sẽ cho em một mẹo để nhớ lâu hơn."
Thay đổi #2: Từ "Sai rồi!" → "Gần đúng rồi, thử cách này nhé"
Trước: "Không phải 'chi', là 'chị'! Em phải chú ý."
Sau: "Ồ, phát âm của em đã tốt hơn nhiều rồi đấy! Bây giờ thử làm môi tròn hơn một chút nữa nhé."
Thay đổi #3: Từ "Em phải..." → "Chúng ta có thể..."
Trước: "Em phải làm bài tập về nhà chứ. Không làm thì không tiến bộ được."
Sau: "Nếu em có thời gian, chúng ta có thể thử làm vài bài tập ngắn về nhà. Nó sẽ giúp em nhớ lâu hơn đấy."
Thay đổi #4: Từ "Người khác họ..." → "Em đang tiến bộ đều đặn"
Trước: "Học viên khác họ học 3 buổi/tuần, còn em..."
Sau: "Em đang tiến bộ rất tốt đấy! Tuần này em đã nói được nhiều câu hơn tuần trước rồi."
Kết Quả Sau 3 Tháng
Sau khi thay đổi thái độ:
Hà - Trước đây:
- Tỷ lệ đặt buổi lại sau buổi thử: 25%
- Điểm trung bình: 4.5
- Thu nhập: 5-7 triệu/tháng
- Cảm giác: Mệt mỏi, chán nản
Hà - Sau 3 tháng:
- Tỷ lệ đặt buổi lại sau buổi thử: 68%
- Điểm trung bình: 4.8
- Thu nhập: 13-16 triệu/tháng
- Cảm giác: Vui vẻ, có động lực
Điều kỳ diệu? Cô ấy không thay đổi phương pháp dạy. Chỉ thay đổi CÁCH NÓI.
Bốn Nguyên Tắc Vàng Cho Giáo Viên Tiếng Việt
Nếu bạn muốn thành công trên bất kỳ nền tảng nào, hãy nhớ:
1. Sai Lầm Là Quà Tặng, Không Phải Vấn Đề
Mỗi khi học viên sai, đó là cơ hội để bạn dạy lại theo cách khác. Nếu họ không sai, họ không cần bạn.
2. Tốc Độ Của Họ, Không Phải Tốc Độ Của Bạn
Có người học nhanh, có người học chậm. Việc của bạn là điều chỉnh theo họ, không phải ép họ theo bạn.
3. Động Viên > Sửa Sai
Tỷ lệ vàng: 70% động viên + 30% sửa sai. Không phải 30% động viên + 70% sửa sai.
4. Họ Phải Nhớ Cảm Giác, Không Chỉ Kiến Thức
Sau buổi học, nếu họ nhớ "Tôi thấy vui và tự tin", họ sẽ quay lại. Nếu họ nhớ "Tôi thấy ngu và áp lực", họ sẽ biến mất.
Làm Sao Để Kiềm Chế Nóng Tính Khi Dạy?
Đây là những kỹ thuật Hà đã dùng (và hiệu quả):
Kỹ thuật #1: Hít thở 3-2-1Mỗi khi cảm thấy bực mình → Hít vào 3 giây, giữ 2 giây, thở ra 1 giây → Rồi mới nói
Kỹ thuật #2: Câu thần chúTrước mỗi buổi học, nói với bản thân: "Sai lầm là bình thường. Nhiệm vụ của tôi là giúp đỡ, không phải phán xét."
Kỹ thuật #3: Nhớ lại khi bạn học ngoại ngữBạn đã sai bao nhiêu lần khi học tiếng Anh? Bạn muốn giáo viên nói gì với bạn lúc đó?
Kỹ thuật #4: Xem lại video buổi họcGhi lại 1-2 buổi học và xem lại. Bạn sẽ giật mình khi thấy biểu cảm và giọng điệu của mình.
Kỹ thuật #5: Hỏi học viênSau 5-10 buổi, hỏi: "Em cảm thấy thế nào về cách dạy của cô? Có điều gì cô có thể cải thiện không?"
Nóng Tính Không Phải Tính Cách, Mà Là Thói Quen
Nhiều người nghĩ: "Mình nóng tính từ nhỏ rồi, khó thay đổi."
Sai. Nóng tính với NGƯỜI THÂN và nóng tính với HỌC VIÊN là hai chuyện.
Bạn có thể nóng tính với anh chị em nhưng vẫn kiên nhẫn với học viên - nếu bạn TẬP LUYỆN.
Nó giống như tập gym. Ban đầu khó, nhưng càng luyện càng dễ.
Lời Kết:
Bình Tĩnh Là Kỹ Năng, Không Phải Tính Cách
Nếu bạn đang struggle với việc giữ chân học viên, trước khi đổ lỗi cho:
- "Học viên không chịu khó"
- "Giá của mình thấp quá"
- "Phương pháp chưa tốt"
Hãy tự hỏi: "Liệu có phải cách mình PHẢN ỨNG với học viên đang đẩy họ đi?"
Và nếu câu trả lời là có, đừng lo. Bạn có thể thay đổi.
Cộng đồng 5 Minutes Vietnamese có các tips về "Kỹ năng giao tiếp với học viên" và bạn có thể học hỏi từ rất nhiều giáo viên có kinh nghiệm về:
✅ Cách xử lý khi học viên liên tục quên từ vựng
✅ Cách động viên học viên tiến bộ chậm
✅ Cách phản hồi khi học viên hủy buổi hoặc bỏ học
✅ Các câu mẫu để khuyến khích thay vì phê bình
✅ Cách tạo không khí thoải mái ngay cả với học viên khó tính
✅ Phân tích video buổi học để cải thiện ngôn ngữ cơ thể và giọng điệu
Vì đôi khi, vấn đề không phải bạn dạy không giỏi.
Vấn đề là bạn vô tình khiến học viên cảm thấy tồi tệ về bản thân.
Và học viên sẽ không bao giờ quay lại với người khiến họ cảm thấy vậy.
👉 Tham gia cộng đồng 5 Minutes Vietnamese ngay hôm nay
👉 Học cách kiềm chế cảm xúc và tạo trải nghiệm tích cực cho học viên
👉 Vì giáo viên giỏi không chỉ dạy giỏi - mà còn khiến học viên MUỐN học.
Bạn có từng để cảm xúc ảnh hưởng đến buổi học không?
Chia sẻ bên dưới - đừng lo, chúng ta đều từng vậy!