Không có câu hỏi nào ngu cả – chỉ có người giữ câu hỏi trong đầu rồi bỏ cuộc.

Cập nhật video RC nhé cả nhà 👉

Dành cho những ai đang dạy ngôn ngữ 1–1 trên Preply hoặc đang xây dựng hành trình trở thành gia sư online. Bài viết này nói về nghệ thuật đặt câu hỏi – không chỉ để học viên tiến bộ, mà còn để chính người dạy luôn “cập nhật” bản thân như một ứng dụng không ngừng nâng cấp.

Khoan khoan, tôi chỉ đang gây sự chú ý của bạn mà thôi.

Nhưng thực ra, có lẽ bạn cũng từng gặp cảm giác này rồi — trong một buổi học, một cuộc họp, hay khi ngồi trong lớp dạy của chính mình.

Bạn có điều muốn hỏi, nhưng lại im lặng.

Vì sợ ngớ ngẩn. Vì nghĩ người khác đã hỏi.

Hay đơn giản là… vì không biết phải hỏi từ đâu.

Và bạn biết không, hầu hết những người tôi gặp trong cộng đồng 5M đều từng như vậy.

Khi giáo viên cũng sợ hỏi

Nghe có vẻ lạ, nhưng những người dạy ngôn ngữ – những người nói rất nhiều, giải thích rất giỏi – lại là những người ít dám hỏi nhất.

Tôi không nói về việc hỏi học viên, mà là đặt câu hỏi với chính công việc giảng dạy của mình.

“Tôi dạy thế này đã hiệu quả chưa?”

“Học viên của tôi có thực sự tiến bộ không, hay chỉ đang đi vòng quanh?”

“Liệu có cách nào khiến lớp học sinh động hơn mà không cần thêm giáo trình?”

Những câu hỏi tưởng đơn giản, nhưng chính chúng mới là thứ định hình nên một giáo viên giỏi.

Vì sao ta thường ngại hỏi?

Có ba lý do tôi nhận ra sau khi quan sát hơn 300 giáo viên trong 5M:

1️⃣ Vì nghĩ mình phải biết hết.

Giáo viên, theo bản năng, hay đặt mình ở vai “người có đáp án”. Thừa nhận “mình không biết” đôi khi khiến ta thấy thiếu chuyên nghiệp. Nhưng thật ra, chính sự tò mò mới là dấu hiệu của một người dạy giỏi.

Theo nghiên cứu của Harvard Graduate School of Education (2021), giáo viên có thói quen đặt câu hỏi phản tư về phương pháp dạy của mình có khả năng cải thiện hiệu suất lớp học cao hơn 47% so với nhóm không làm điều này.

2️⃣ Vì không biết hỏi ai.

Khi dạy online 1–1, mọi thứ diễn ra trong không gian riêng biệt. Không có phòng giáo viên, không có đồng nghiệp để hỏi. Cảm giác cô lập khiến nhiều người chọn im lặng, thay vì chia sẻ điều họ đang loay hoay.

3️⃣ Vì sợ câu hỏi của mình “ngớ ngẩn”.

Một trong những ảo tưởng phổ biến nhất là nghĩ rằng “người khác đã biết hết rồi”. Nhưng trong mọi buổi chia sẻ, tôi luôn thấy cùng một điều lặp lại: câu hỏi bạn sợ hỏi thường là câu mà ít nhất 5 người khác cũng đang giữ trong đầu.

Hỏi lại không phải dốt – mà là đang “update”

Tôi từng nghe một giáo viên nói:

“Câu này tuần trước ai đó đã hỏi rồi, ngại hỏi lại lắm.”

Nhưng bạn biết không, mỗi lần hỏi lại là một lần cập nhật góc nhìn mới.

Giống như việc điện thoại bạn liên tục cập nhật phiên bản hệ điều hành – không phải vì bản cũ dở, mà vì mọi thứ cần tương thích hơn với hiện tại.

Khi bạn hỏi lại, bạn không chỉ đang tìm câu trả lời — bạn đang đồng bộ lại tư duy của mình với thực tế lớp học.

Có thể câu hỏi cũ, nhưng học viên hôm nay khác, cách bạn hiểu cũng khác.

Một câu hỏi cũ trong một bối cảnh mới luôn mở ra một tầng hiểu mới.

Câu hỏi không làm bạn yếu đi – nó giúp bạn dạy sâu hơn

Năm ngoái, tôi từng mở một buổi dạy với chủ đề “Tại sao học viên rời đi giữa chừng?”.

Lúc đầu, lớp im phăng phắc.

Cho đến khi một cô giáo ở Nhật giơ tay hỏi:

“Thật ra… làm sao để tôi biết học viên còn hứng thú không? Tôi không giỏi đọc cảm xúc họ.”

Câu hỏi ấy làm cả lớp sáng ra.

Và buổi hôm đó, tôi không cần slide nào nữa. Chúng tôi nói chuyện thật, chia sẻ thật, và kết thúc bằng hàng loạt ý tưởng mới cho việc “đọc năng lượng học viên.”

Hóa ra, sức mạnh của một lớp học không nằm ở câu trả lời, mà ở ai dám hỏi điều đầu tiên.

Khi bạn hỏi, bạn kích hoạt sự học tập tích cực

Theo John Hattie (Visible Learning, 2017), một trong những yếu tố ảnh hưởng mạnh nhất đến chất lượng giảng dạy là “phản tư của giáo viên về tác động của mình” — tức là dám đặt câu hỏi về chính cách mình dạy.

Khi bạn hỏi “liệu học viên có thực sự hiểu chưa?”, não bạn đang hoạt động ở tầng siêu nhận thức – vùng giúp hình thành expert teacher mindset.

Nói cách khác:

Càng dám hỏi, bạn càng trở thành người dạy có ý thức.

Vậy tuần này, bạn sẽ hỏi điều gì?

Tôi tin, trong đầu bạn lúc này đang có ít nhất một câu hỏi: