Recap workshop Psy Writer 08: Parasocial
Bạn đã bao giờ cảm thấy buồn khi một idol bỗng dưng "im hơi lặng tiếng" trên mạng xã hội? Hay tức giận khi một người sáng tạo nội dung (content creator) mà bạn yêu thích vướng vào một vụ bê bối? Nếu có, bạn không hề đơn độc. Cảm giác thân thuộc, gắn bó, thậm chí là thất vọng với một người mà chúng ta chưa từng gặp mặt là một trải nghiệm vô cùng phổ biến trong thời đại số. Về mặt tâm lý học, hiện tượng này có một cái tên chính thức: mối quan hệ parasocial (parasocial relationship). Đây là một kết nối đặc biệt, trong đó sự tương tác chỉ diễn ra một chiều, nhưng cảm xúc lại hoàn toàn là hai chiều. Bạn đầu tư tình cảm, thời gian và sự quan tâm thật sự, trong khi người kia thậm chí không biết đến sự tồn tại của bạn. Phân tích tâm lý đằng sau hiện tượng này, khám phá 5 sự thật đáng ngạc nhiên và quan trọng nhất về mối quan hệ "thân ảo" mà rất nhiều người trong chúng ta đang trải qua. 1. Não bộ của bạn không phân biệt được "gặp thật" và "gặp qua màn hình" Cảm giác gần gũi bạn có với một người nổi tiếng không phải là "ảo tưởng" hay yếu đuối. Đó là một phản ứng thần kinh hoàn toàn có thật, được xây dựng dựa trên cách bộ não chúng ta được lập trình để tạo kết nối. 2. Đây không phải là hiện tượng mới, nó đã có từ thời radio và TV Hiểu về lịch sử này rất quan trọng. Nó cho thấy đây không phải là một "lỗi" của thế hệ hiện tại mà là một phản ứng tâm lý cơ bản của con người trước các phương tiện truyền thông đại chúng, từ radio, TV cho đến TikTok và YouTube. 3. Mối quan hệ này không nói về idol. Nó nói về những nhu cầu chưa được chăm sóc bên trong bạn. Đây có lẽ là sự thật quan trọng và phản trực giác nhất. Một mối quan hệ parasocial mạnh mẽ thường không phản ánh phẩm chất phi thường của người nổi tiếng, mà nó phản chiếu những khoảng trống hoặc nhu cầu tâm lý chưa được đáp ứng trong chính cuộc sống của người theo dõi. Nó hoạt động như một "kết nối thay thế" (social surrogate). 4. Không phải lúc nào cũng tiêu cực, nó có thể là một nguồn cảm hứng lành mạnh Trái với quan niệm phổ biến rằng đây là một hiện tượng tiêu cực, các mối quan hệ parasocial hoàn toàn có thể mang lại những lợi ích tích cực nếu được duy trì một cách lành mạnh.