Trong dạy tiếng Việt, sửa thanh đúng chưa đủ —sửa sao cho người học vẫn muốn nói tiếp mới là quan trọng.
1. ĐỪNG SỬA NGAY CÂU ĐẦU TIÊN
Khi học viên vừa nói xong:
- Thanh sai
- Ngữ điệu lệch
- Nhưng ý đã rõ
👉 Hãy để họ nói hết câu.
Vì sao? Bị ngắt giữa chừng làm học viên:
- Mất mạch
- Ngại nói tiếp
- Sợ mở miệng lần sau
2. KHÔNG NÓI “SAI” — HÃY NÓI “GẦN ĐÚNG”
Thay vì:
“Sai rồi.” “Không phải thanh đó.”
Hãy nói:
“Rất gần rồi.” “Nghe giống, chỉ khác một chút ở giọng.”
👉 Não người học tiếp nhận động viên nhanh hơn phê bình.
3. SỬA BẰNG CÁCH SO SÁNH, KHÔNG BẰNG PHÁN XÉT
Ví dụ:
Học viên nói: má → sai thành mà
Gia sư:
“Nghe thầy/cô nhé: má (cao) – mà (thấp).Bạn thử lại cái cao hơn một chút.”
👉 Không nhắc “sai”, chỉ nhắc “khác”.
4. CHỈ SỬA 1 THỨ MỖI LẦN
Một câu nói sai có thể:
- Sai thanh
- Sai âm cuối
- Sai nhịp
👉 Chỉ chọn 1 lỗi quan trọng nhất để sửa.
Vì:
- Sửa nhiều → học viên hoảng
- Sửa ít → học viên dám nói tiếp
5. DÙNG CƠ THỂ THAY CHO LỜI NÓI
- Tay đưa lên → thanh cao
- Tay hạ xuống → thanh thấp
- Đầu gật chậm → thanh nặng
👉 Học viên nhìn sẽ hiểu nhanh hơn nghe giải thích.
6. CHO HỌ TỰ SỬA TRƯỚC KHI BẠN SỬA
Hỏi nhẹ:
“Bạn nghe thấy khác nhau không? ”“Cái này cao hay thấp hơn?”
👉 Khi học viên tự nhận ra:
- Nhớ lâu hơn
- Ít tổn thương hơn
- Tự tin hơn
7. KẾT THÚC BẰNG MỘT LẦN NÓI ĐÚNG
Sau khi sửa, bắt buộc cho học viên nói lại thành công.
“Đúng rồi, lần này rất tốt.”
👉 Não chỉ nhớ kết thúc của trải nghiệm.
🌱 GHI NHỚ CHO GIA SƯ
Học viên không sợ nói sai. Họ sợ cảm giác bị chê khi nói sai.
Sửa thanh giỏi là:
- Giữ được nhịp học
- Giữ được cảm xúc
- Giữ được người học