31-Người ta nói đừng dạy ngữ pháp tiếng Việt đầu tiên – tôi thử và phát hiện điều ngược lại.

Trong nhiều năm dạy tiếng Việt cho người nước ngoài, tôi cũng từng tin rằng: “Đừng dạy ngữ pháp trước. Hãy để học viên nghe – nói – bắt chước.” Nhưng càng dạy lâu, càng quan sát kỹ, tôi càng thấy điều này đúng với… một bộ phận nhỏ học viên, còn với phần lớn người học trưởng thành, cách tiếp cận ấy khiến họ mất phương hướng.

Và sau khi thử nghiệm nhiều lộ trình khác nhau, tôi phát hiện điều ngược lại: dạy đúng – đủ – có hệ thống một số điểm ngữ pháp cốt lõi từ đầu giúp học viên tiến nhanh hơn, tự tin hơn và ít mắc lỗi dai dẳng hơn.

Dưới đây là những kinh nghiệm mà tôi rút ra, mong các đồng nghiệp có thể áp dụng linh hoạt trong thực tế giảng dạy.

1. Người học trưởng thành cần một “bản đồ” trước khi bước vào hành trình

Học viên lớn tuổi không học theo kiểu “nghe – bắt chước – rồi sẽ quen”. Họ cần hiểu logic.

Chỉ cần 3–5 quy tắc trọng tâm là đủ để định hướng.
Lộ trình rõ ràng giúp họ bớt lo lắng và tăng động lực.
Khi học có khung sườn, họ giảm 70% lỗi “dịch từng chữ”.

2. Ngữ pháp cơ bản giúp học viên nói đúng ngay từ đầu

Một số điểm ngữ pháp nếu không dạy sớm sẽ trở thành thói quen xấu rất khó sửa.

Thứ tự từ: Chủ ngữ – Thời gian – Địa điểm – Động từ – Tân ngữ.
Trợ từ quan trọng: “đang – đã – sẽ – cũng – chỉ – rất…”
Cách dùng “có” và “là” – hai lỗi mà 90% học viên mắc nếu không nắm từ đầu.

Khi học viên hiểu những nền tảng này, câu nói của họ tự nhiên đúng hơn dù vốn từ còn ít.

3. Dạy ngữ pháp đúng cách: ngắn – đủ – thực dụng

Vấn đề không nằm ở việc dạy ngữ pháp, mà ở cách dạy.

Không giảng lý thuyết dài dòng. Dạy đúng phần họ dùng ngay.
Cho ví dụ gắn với đời sống: “Tôi đang ở Việt Nam”, “Hôm nay tôi không đi làm”, “Tôi sẽ học tiếng Việt mỗi ngày”.
Cho học viên luyện nói theo mẫu 60–90 giây để biến quy tắc thành phản xạ.

Dạy ngữ pháp mà gắn ngay với giao tiếp thực tế thì không bị “hàn lâm”, ngược lại rất hiệu quả.

4. Ngữ pháp đầu khóa giúp giáo viên quản lý chất lượng dạy học tốt hơn

Khi học viên có khung ngữ pháp chuẩn: