12d • 66D Hiệu suất
99% người tự trách mình thiếu kỷ luật. Sự thật là họ chỉ đang thiết kế hành vi sai cách
Tại sao mình biết rõ điều gì tốt cho mình, nhưng mình lại không làm?
Biết cần ngủ sớm.
Biết tập thể dục có lợi.
Biết viết mỗi ngày sẽ giúp tăng follower.
Biết học - dù chỉ 30 phút mỗi ngày sẽ giúp giải quyết vấn đề đang gặp.
Và rồi… ta không làm. Hoặc ta làm trong vài ngày, rồi bỏ. Hoặc tệ hơn: chỉ cần thấy tín hiệu nhắc nhở (như tin tôi nhắn bạn: mấy nay đã làm xong task chưa) là ta đã bực bội và tránh né. Có gì đó rất đau lòng (nhưng cũng thú vị) trong cách não người vận hành.
BJ Fogg giải thích mọi thứ bằng một công thức cực kỳ đơn giản: B = MAP
Behaviour = Motivation + Ability + Prompt (Hành vi = động lực + khả năng + tín hiệu kích hoạt).
Trớ trêu là, mọi thành phần của công thức này đều biến động.
(A) Motivation – Động lực
Động lực không đáng tin. Nó lên xuống theo cảm xúc, hormone, sức khỏe, giấc ngủ, thời tiết. Bạn không thể xây thói quen dựa trên thứ biến động như giá chứng khoán.
(B) Ability – Độ dễ của hành vi
Nếu hành động quá khó, não sẽ từ chối ngay lập tức.
“Viết 1.000 chữ” khó chít mù, nên bạn không viết. Nằm ra xem youtube của nhà văn để chữa lành... ờ, dễ hơn, vẫn có thể phân nhóm vào "tìm input".
“Chạy 30 phút” khó ghê, tại còn phải đi tìm cái quần, cái áo, cái nón, chải đầu, oánh kem, tô son... Người ta không thất bại vì thiếu động lực. Người ta thất bại vì hành vi họ muốn làm quá khó tại thời điểm đó.
(C) Prompt – Tín hiệu kích hoạt
Hành vi không xuất hiện nếu không có lời nhắc. Đó là lý do bạn cầm lên plan, cài báo thức, mở noti nhắc... Và cũng là lý do bạn sẽ vào tiktok mãi, khi thấy noti ai đó vừa nhắn bạn cái gì đó.
3. NHƯNG, LÝ THUYẾT LÀ VẬY, MÀ SAO...
Dù có bao nhiêu cái prompt gửi đến để nhắc bạn làm điều cần làm, bạn vẫn đơ ra và... ghét bỏ mạnh từ tận nơron thần kinh?
Tại sao bạn ghost khi tôi nhắc bạn làm bài?
Đây là nghịch lý rất hư vô: cái gì "hư" thì rất vô, còn mấy cái "lành mạnh" thì né hết. Nếu BJ làm content, thì ổng sẽ giải thích thế này:
(1) Prompt nhắc điều tốt thường dẫn tới hành vi khó. Thông báo: Viết bài đi/ tập cardio đi/ đi tracking thu chi đi đều yêu cầu một hành vi tốn năng lượng, nhiều bước, nhiều ma sát. Khi Ability giảm, não sẽ chống đối prompt. Ta ghét gánh nặng đi kèm với lời nhắc.
(2) Prompt nhắc điều tốt khơi lại cảm giác tội lỗi cũ
Nếu đã 3 tuần nay bạn phớt lờ con cú, hay kệ mấy cái habit tracking vô vọng gửi tin nhắn cho bạn rằng bạn nên dậy sớm, đọc sách, yoga, bớt uống, ngủ sớm... thì bạn sẽ càng ngày càng ghét chúng,
như thể
con nợ cảm thấy chủ nợ vô đạo đức khi nhắn tin "xin" lại tiền đã cho vay.
Não gắn prompt này với cảm giác thất bại, áp lực, áy náy, tự trách và như một vị thần nào đó đã tuyên bố: tại sao ta phải chịu trách nhiệm khi có thể để trách nhiệm cho người khác, não học cách né luôn tín hiệu để né luôn cảm giác tệ.
Vậy ta cần làm gì?
Muốn thay đổi, đừng ép bản thân. Hãy thiết kế hành vi để não tự động chọn điều đúng.
- Giảm độ khó: Hành vi phải “ridiculously easy” (dễ như trò đùa).
Thay vì mục tiêu viết 1000 từ, thì viết 2 câu đi. Thay vì học IELTS 60p, hãy tám với AI 3 phút thôi. Hành vi nhỏ thì dễ bắt đầu và dễ duy trì.
- Và, một việc bên lề là đa số chúng ta ghét cảm giác bị bắt buộc, thế nên, hãy thiết kế những tín hiệu nhẹ nhàng, tình cảm thôi. Đừng khiến mình cảm thấy bị đày xuống địa ngục khi đọc tin nhắn nhắc tập.
Có thể bạn nghĩ mình là vô kỷ luật, lười và yếu đuối. Kệ bạn. Quan trọng là, làm sao để hành động. Và khi hành động được, bạn sẽ thay đổi cách nghĩ về chính mình.
Có những thứ cố cũng không hiệu quả, bởi đơn giản là: sai cách. Thay vì vậy, hãy thiết kế lại hành vi sao cho đủ dễ, đúng thời điểm, đúng tín hiệu.
Mở máy lên, tắt noti của những hành động mà bạn không muốn làm. Thiết kế lại mục tiêu cho dễ hơn. Và bắt đầu tạo ra những thay đổi nhỏ — nhưng thực sự bền vững.
3
0 comments
99% người tự trách mình thiếu kỷ luật. Sự thật là họ chỉ đang thiết kế hành vi sai cách
powered by
skool.com/mindful-self-tu-thuc-9593
Tâm lý học, phát triển cá nhân và hoà giải với chính mình.
Suggested communities
Powered by