Nov 7 • Giao tiếp phi bạo lực (NVC)
“Đừng làm gì cả, chỉ cần ở đó” – Nghệ thuật của sự hiện diện trọn vẹn
Bạn có bao giờ rơi vào tình huống một người thân đang khóc vì đau khổ, tổn thương hay tức giận và bạn, với tất cả thiện chí, lập tức nói: “Thôi đừng buồn nữa,” “Cố lên, mọi chuyện rồi sẽ ổn,” hay “Người đó không xứng đáng với bạn đâu”?
Nhưng thay vì được xoa dịu, người kia lại im lặng. Ánh mắt họ trống rỗng và khẽ nói: “Anh không hiểu được đâu.” Và thế là bạn thấy mình bất lực, dù thật ra bạn chỉ muốn giúp.
Khi “làm gì đó” lại khiến mọi thứ tồi tệ hơn
Trong xã hội bận rộn, chúng ta đã quên mất cách hiện diện. Chúng ta nghe nhưng không thực sự lắng nghe; chúng ta phản ứng thay vì kết nối; chúng ta muốn đưa ra “giải pháp” thay vì chỉ đơn giản là “hiện diện”.
Tâm lý "phải làm gì đó" này đặc biệt rõ nét ở các nhà lãnh đạo. Ta thường mặc định rằng nhân viên cần lời khuyên, đội nhóm cần hướng dẫn, và người khác cần mình mạnh mẽ. Thế nhưng, điều con người thật sự cần không phải là lời khuyên, mà là một không gian an toàn để được thấy, được nghe, và được hiểu.
Marshall Rosenberg, cha đẻ của Giao tiếp Bất bạo động (NVC), từng nói: “Thấu cảm là sự thấu hiểu tôn trọng những gì người khác đang trải qua.” (Empathy is a respectful understanding of what others are experiencing.) Sự thấu hiểu đó không đến từ hành động, mà đến từ sự có mặt trọn vẹn.
Vì sao ta đánh mất khả năng hiện diện?
Lý do là bởi vì ta sợ cảm xúc. Ta sợ không biết phải nói gì, sợ nhìn thấy nỗi đau của người khác mà không thể sửa chữa, và sâu xa hơn, ta sợ phải đối diện với nỗi bất lực trong chính mình.
Vì vậy, ta chọn cách nói để lấp đầy khoảng lặng, chọn hành động để trốn tránh cảm xúc. Ta vội vã “giúp đỡ” người khác thực chất chỉ để làm dịu nỗi lo của bản thân. Nhưng khi ta cố sửa chữa, cố dạy dỗ, cố khuyên răn, ta đang vô tình gửi đi một thông điệp ngầm rằng: “Cảm xúc của bạn là sai,” hoặc “Bạn không nên cảm thấy như vậy.” Và thế là người kia co mình lại, thu nhỏ tâm hồn, và khép chặt cánh cửa kết nối.
Nỗi đau lớn nhất không phải là bị từ chối, mà là không được thấy
Trong các buổi huấn luyện lãnh đạo nhân bản của Marshall B. Rosenberg, khi ông hỏi: “Bạn có nhớ lần cuối cùng ai đó thật sự lắng nghe mình là khi nào không?”, đa số đều im lặng, một vài người rưng rưng. Bởi họ nhận ra rằng mình đã sống quá lâu trong sự cô đơn về cảm xúc, ngay cả khi xung quanh có hàng trăm người.
Cảm giác ấy không khác gì một nhân viên khi họ chia sẻ khó khăn mà sếp chỉ đáp:
- “Tôi hiểu, nhưng deadline là thứ Hai,” hoặc “Tôi cũng từng như bạn – cố gắng lên.”
Chúng ta không cố ý làm tổn thương nhau, nhưng sự thiếu hiện diện chính là một dạng bạo lực thầm lặng. Vì trong khi ta nói “cố lên”, điều người kia thực sự cần chỉ là một câu: “Tôi ở đây.”
Không phán xét. Không lời khuyên. Chỉ một sự có mặt đủ tĩnh lặng để trái tim họ được thở.
Hiện diện: sức mạnh tĩnh lặng của người lãnh đạo nhân bản
Trong Humanistic Leadership (Lãnh đạo Nhân bản), “hiện diện” không phải là một kỹ năng, mà là một cách hiện hữu.
Đó là khi ta đặt điện thoại xuống, nhìn thẳng vào mắt người khác và nói bằng sự im lặng: “Tôi đang thật sự ở đây với bạn.” Đó là khi ta chấp nhận rằng mình không cần “biết hết” hay “giải quyết hết”, mà chỉ cần tin rằng con người có khả năng tự chữa lành nếu được thấu hiểu.
Carl Rogers, cha đẻ của Tâm lý học Nhân bản, từng chứng minh rằng: “Khi con người được lắng nghe thật sự, họ sẽ tìm thấy câu trả lời trong chính họ.”
Đây là lý do vì sao những nhà lãnh đạo nhân bản không nói nhiều mà họ nghe sâu; không áp đặt mà họ đồng hành; không điều khiển mà họ tạo không gian để người khác tự nở hoa. Và cũng vì vậy, sự hiện diện của họ trở thành năng lượng chữa lành trong tổ chức – một nơi mà mỗi cá nhân đều cảm thấy an toàn để là chính mình.
Vậy, làm sao để “chỉ cần ở đó”?
Để rèn luyện khả năng này, hãy bắt đầu bằng những bước đơn giản:
- Tạm dừng trước khi phản ứng: Khi người khác nói, hãy hít một hơi thật sâu. Dừng 3 giây trước khi trả lời. Đó là 3 giây của nhận thức và của sự hiện diện.
- Nghe bằng tim, không chỉ bằng tai: Tự hỏi mình: “Người này đang cảm thấy gì? Đang thật sự cần điều gì?” Không cần nói ra, chỉ cần ý thức được điều đó là đủ.
- Đặt sự chú ý vào người đối diện, không vào cái “tôi”: Bỏ qua suy nghĩ “tôi sẽ nói gì tiếp theo” và chỉ tập trung vào việc: “Tôi muốn hiểu điều bạn đang trải qua.”
- Im lặng – nhưng không lạnh lùng: Một ánh mắt ấm áp, một cái gật đầu thấu hiểu, một hơi thở chung – đôi khi còn mạnh mẽ hơn ngàn lời nói.
- Học cách hiện diện với chính mình: Bạn không thể thấu cảm người khác nếu bạn luôn trốn tránh cảm xúc của bản thân. Hãy bắt đầu bằng việc “ở đó” với chính nỗi sợ, nỗi giận hay nỗi đau của mình.
Khi bạn “ở đó”, thế giới sẽ khác đi
Khi bạn thật sự "ở đó", một nhân viên sẽ thấy mình có giá trị, một người con sẽ cảm thấy an toàn để chia sẻ, và một người bạn sẽ tìm thấy hy vọng. Và quan trọng hơn, một tổ chức – khi có người lãnh đạo biết hiện diện – sẽ trở thành nơi con người muốn cống hiến, không phải vì sợ hãi, mà vì họ được ghi nhận.
“Đôi khi món quà lớn nhất bạn có thể trao cho ai đó không phải là lời khuyên, mà là sự hiện diện của một tâm hồn biết lắng nghe.”
— Marshall B. Rosenberg
Hãy bắt đầu từ hôm nay. Khi ai đó chia sẻ điều khó khăn, hãy thử không nói gì cả. Hãy ở lại – bằng ánh mắt, bằng hơi thở, bằng sự tĩnh lặng của trái tim.
Vì chính trong khoảnh khắc đó, bạn không chỉ đang lắng nghe người khác – bạn đang học cách trở thành một con người trọn vẹn 🌿
5
1 comment
“Đừng làm gì cả, chỉ cần ở đó” – Nghệ thuật của sự hiện diện trọn vẹn
powered by
skool.com/humanistic-leadership-6956
Humanistic Leadership là một triết lý đặt con người vào vị trí trung tâm của mọi quyết định, chiến lược và hoạt động của tổ chức.
Suggested communities
Powered by