Nov 10 • Giao tiếp phi bạo lực (NVC)
Sức mạnh chữa lành của sự thấu cảm
“Đôi khi, điều người khác cần không phải là câu trả lời mà là một trái tim biết hiện diện.”
Bạn có bao giờ cảm thấy… …bạn đang cố giúp một người đang buồn, nhưng càng nói, họ càng khép lại?
Bạn cố gắng khuyên, cố gắng động viên, cố tìm giải pháp nhưng cuối cùng, họ chỉ nhìn xa xăm và nói: “Thôi, không sao đâu.” Chúng ta tưởng rằng “giúp” là phải làm gì đó. Nhưng đôi khi, điều họ cần nhất là một người chỉ ngồi đó, im lặng và hiện diện – không đánh giá, không khuyên, không vội sửa.
Bởi khi được lắng nghe thật sự, con người tự chữa lành.
Khi ta không nghe – mà chỉ phản ứng
Một ngày của người lãnh đạo hay cha mẹ thường đầy ắp những cuộc trò chuyện:
- Nhân viên kể rằng họ đang kiệt sức.
- Con cái than rằng “Con không muốn đi học nữa.”
- Một người bạn nói rằng “Tôi thấy mình vô dụng.”
Và hầu hết chúng ta đều phản ứng ngay lập tức:
- “Đừng nghĩ tiêu cực nữa!”
- “Em phải mạnh mẽ lên!”
- “Anh đang suy nghĩ quá rồi đó.”
Chúng ta nói vậy vì muốn tốt cho họ.
Nhưng thật trớ trêu, chính lúc đó ta đã đánh mất cơ hội để kết nối sâu nhất: lắng nghe cảm xúc và nhu cầu thật sự đằng sau lời nói.
Vì sao ta thường phản xạ “sửa” hơn là “nghe”?
Carl Rogers – cha đẻ của Liệu pháp hướng thân chủ – từng nói:
“Nghe ai đó mà không phán xét là một trong những điều hiếm hoi và mạnh mẽ nhất mà ta có thể trao.”
Ta không thực sự nghe, vì ta không chịu được cảm xúc của người khác.
- Khi họ buồn, ta thấy khó chịu.
- Khi họ tức giận, ta sợ bị cuốn vào.
- Khi họ im lặng, ta thấy lúng túng và muốn lấp đầy khoảng trống bằng lời.
Sự thật là ta không cần phải có câu trả lời đúng – ta chỉ cần ở đó.
Sự hiện diện của ta trao cho người kia quyền được là chính họ – với tất cả sự tổn thương, lộn xộn, và chưa hoàn hảo.
Sự thấu cảm chữa lành
Trong Giao tiếp bất bạo động (Nonviolent Communication), Marshall Rosenberg gọi sự thấu cảm là “món quà của sự hiện diện.”
Nó không phải là kỹ năng “lắng nghe để trả lời” – mà là nghe để hiểu điều người khác đang sống qua.
Một ví dụ kinh điển mà Rosenberg kể lại:
Một cô bé bị bạn bè tẩy chay. Cô giáo hỏi: “Em muốn cô giúp gì?”
Cô bé nói: “Không cần làm gì cả. Cô chỉ cần nghe em thôi.”
Và rồi, chỉ sau vài phút được lắng nghe, cô bé bật khóc. Nhưng đó không còn là tiếng khóc của tuyệt vọng mà là tiếng khóc giải phóng.
Khi ai đó được lắng nghe sâu sắc:
- Họ kết nối lại với chính mình.
- Họ nhìn thấy nhu cầu thật sự đang được kêu cứu.
- Họ tìm lại năng lượng để tiếp tục bước đi.
Đó chính là sự chữa lành. Không phải từ lời khuyên, mà từ không gian an toàn để cảm xúc được thừa nhận.
Ba tầng của sự lắng nghe chữa lành
- Nghe để phản ứng: “À, cái đó tôi cũng từng bị!” → Cắt lời, chiếm lấy tâm điểm chú ý, làm người kia thấy cô đơn hơn.
- Nghe để hiểu: “Có phải em đang thấy thất vọng vì chưa được công nhận không?” → Bắt đầu chạm đến cảm xúc thật.
- Nghe để giải phóng: “Anh đang ở đây. Cứ nói tiếp đi, không sao cả.” → Tạo không gian để họ tự tìm thấy chính mình.
Lắng nghe thật sự không phải là hành động trí tuệ, mà là hành động của trái tim can đảm.
Nếu ta không học cách lắng nghe…
Ta sẽ tạo ra tổn thương vô hình mỗi ngày:
- Nhân viên thôi không chia sẻ thật, vì biết “nói ra cũng vô ích.”
- Con trẻ học cách giấu cảm xúc, vì “nói ra chỉ bị mắng thêm.”
- Đội nhóm mất kết nối, vì mọi người chỉ nói để bảo vệ ý kiến, không phải để hiểu nhau.
Một tổ chức có thể sở hữu chiến lược tốt, nhưng sẽ chết từ bên trong nếu mất đi sự thấu cảm.
Không có sự thấu cảm, mọi quy trình chỉ còn là cơ chế lạnh lẽo.
Nếu bạn muốn khôi phục sự kết nối trong đội nhóm, gia đình hay chính bản thân, hãy bắt đầu từ việc thực hành 3 bước:
- Tạm ngưng mọi phán xét và lời khuyên.
- Phản ánh lại cảm xúc – thay vì lý trí. → “Có vẻ em thấy thất vọng và cần được công nhận đúng không?”
- Hiện diện trọn vẹn – bằng ánh mắt, giọng nói, và im lặng.
Carl Rogers từng viết trong cuốn "Tiến trình thành nhân" (On Becoming a Person):
“Khi ai đó lắng nghe tôi thật sâu, tôi thấy mình bắt đầu yêu thương chính bản thân mình hơn.”
Kết nối để chữa lành
Sự thấu cảm không chỉ làm dịu cơn đau của người khác – nó chữa lành cả chính ta.
Bởi khi ta lắng nghe với trái tim mở, ta cũng học cách chấp nhận chính mình như một con người đang học cách yêu thương.
“Khi ai đó thật sự lắng nghe bạn, mà không cố gắng sửa chữa bạn, cảm giác đó thật sự rất tuyệt.”
— Marshall Rosenberg
Cộng đồng Lãnh đạo nhân văn (Humanistic Leadership) tin rằng: Chúng ta không thể chữa lành thế giới, nếu không học cách lắng nghe nó trước.
6
4 comments
Sức mạnh chữa lành của sự thấu cảm
powered by
skool.com/humanistic-leadership-6956
Humanistic Leadership là một triết lý đặt con người vào vị trí trung tâm của mọi quyết định, chiến lược và hoạt động của tổ chức.
Suggested communities
Powered by