Nov 12 • Giao tiếp phi bạo lực (NVC)
Bạn có bao giờ bất lực trong một cuộc đối thoại căng thẳng?
Bạn cố giải thích, họ không chịu nghe.
Bạn giữ bình tĩnh, họ vẫn nổi nóng.
Bạn im lặng, họ nói bạn thờ ơ.
Và cuối cùng, bạn thở dài: “Thôi, nói chuyện với họ cũng vô ích.”
Sự thật là vấn đề không nằm ở “ai đúng”, mà nằm ở chỗ không ai thực sự được lắng nghe.
Một cuộc đối thoại chết không phải vì thiếu lý lẽ, mà vì thiếu thấu cảm.
Khi ta nghe để phản bác, không phải để hiểu
Trong hầu hết xung đột, mỗi người đều mang theo một “kịch bản trong đầu”:
- “Tôi chỉ đang cố giúp, mà họ lại làm quá.”
- “Tôi nói rõ rồi, sao họ vẫn không hiểu?”
- “Tôi phải bảo vệ quan điểm của mình.”
Kết quả là cả hai đều nói để chiến thắng, chứ không nghe để kết nối.
Ta tranh luận bằng lý trí, nhưng lại tổn thương bằng cảm xúc.
Marshall Rosenberg gọi đó là “trò chơi của những kẻ điếc.” Ai cũng đang nói, không ai thật sự nghe.
Vì sao chúng ta dễ rơi vào vòng xoáy xung đột?
Bởi vì ta nghe từ “Không” bằng tai của bản ngã, không phải bằng tai của trái tim.
Khi ai đó nói “Không”, ta lập tức nghe thành:
- “Họ chống lại tôi.”
- “Họ không tôn trọng tôi.”
- “Họ bác bỏ giá trị của tôi.”
Đằng sau mỗi lời “Không” là một “Có” ẩn giấu — một nhu cầu đang muốn được nhìn nhận. “Mọi lời ‘Không’ đều là một lời ‘Có’ cho điều gì đó sâu sắc hơn.”
Người kia không từ chối bạn, họ chỉ đang đang bảo vệ một điều quan trọng với họ.
Và nếu bạn đủ bình tĩnh để hỏi: “Bạn đang cố bảo vệ điều gì khi nói ‘Không’?”
Bạn sẽ mở ra cánh cửa kết nối.
Thấu cảm chính là chiếc cầu bước qua xung đột
Thấu cảm không phải là đồng ý. Nó là nghe để hiểu cảm xúc và nhu cầu đang ẩn phía sau lời nói.
Khi được thấu cảm, con người không còn cần phải “đánh nhau bằng lý lẽ”.
Hãy nhớ:
- Phía sau giận dữ là nỗi sợ hoặc bất lực.
- Phía sau phàn nàn là một nhu cầu chưa được đáp ứng.
- Phía sau im lặng là nỗi đau chưa được tin tưởng để nói ra.
Khi ta nhìn thấy điều đó, ta không còn muốn thắng, ta chỉ muốn hiểu. Và đó là lúc, xung đột bắt đầu tan chảy.
Ba cách thực hành thấu cảm để hóa giải xung đột
- Khi nghe “Không” – hãy tò mò thay vì phản ứng. Hỏi bằng sự quan tâm thật lòng: “Bạn đang sợ điều gì sẽ xảy ra nếu bạn nói Có?” Bằng cách này, bạn mời người kia ra khỏi “vỏ phòng vệ” và trở lại làm người.
- Khi cuộc đối thoại trở nên im lặng – hãy lắng nghe bằng hiện diện. Đôi khi, điều người kia cần không phải lời nói, mà là một không gian an toàn để họ tự nghe chính mình. Chỉ cần nhìn vào mắt họ và nói: “Tôi đang ở đây, tôi lắng nghe.” Im lặng, nhưng không lạnh lùng — đó là sự im lặng thấu cảm. Nó mang lại điều mà lời nói không thể.
- Khi giận dữ dâng lên – hãy dừng lại và kết nối với chính mình trước. Hỏi: “Tôi đang cảm thấy gì? Tôi thật sự cần gì?” Bởi nếu ta không thấu cảm chính mình, ta sẽ trút cảm xúc lên người khác. Thấu cảm luôn bắt đầu từ bên trong.
Nếu ta không học cách thấu cảm trong xung đột… ta sẽ đánh mất nhiều hơn là một cuộc tranh luận.
- Ta mất đi mối quan hệ đáng giá.
- Ta mất niềm tin của đội ngũ.
- Ta mất chính sự bình an trong lòng.
Trong các tổ chức, những cuộc họp “bề ngoài chuyên nghiệp” nhưng đầy lạnh nhạt chính là hậu quả của sự thiếu thấu cảm kéo dài.
Không ai dám nói thật. Không ai dám nghe thật. Và tổ chức ấy – dù đạt KPI – vẫn đang chết dần trong im lặng.
Một người lãnh đạo nhân bản không sợ xung đột.
Họ hiểu rằng xung đột là năng lượng bị kẹt trong giao tiếp – và sự thấu cảm chính là cách giải phóng năng lượng đó.
Họ không hỏi “Ai đúng?”, mà hỏi “Ai đang cần điều gì?” Họ không tìm cách dập tắt tranh luận, mà tìm cách làm cho mọi tiếng nói đều được lắng nghe.
Khi một lãnh đạo biết lắng nghe bằng thấu cảm:
- Đội nhóm dám nói thật.
- Căng thẳng được hóa giải trước khi bùng nổ.
- Mối quan hệ trở lại dòng chảy tự nhiên.
Đó là cách sự thấu cảm hồi sinh đối thoại.
Giải pháp: Biến thấu cảm thành văn hóa giao tiếp
Muốn xung đột trở thành cơ hội kết nối, hãy bắt đầu từ bốn nguyên tắc của Giao tiếp Bất bạo động:
- Quan sát (Observe) – Quan sát, không phán xét. → Thay vì: “Anh lúc nào cũng trễ họp!” → Hãy nói: “Tôi thấy 3 lần gần đây anh đến sau giờ họp khoảng 10 phút.”
- Cảm xúc (Feel) – Gọi tên cảm xúc. → “Tôi thấy thất vọng và lo lắng.”
- Nhu cầu (Need) – Nói về nhu cầu. → “Vì tôi cần sự tin cậy trong công việc nhóm.”
- Đề nghị (Ask) – Yêu cầu cụ thể, không ra lệnh. “Liệu lần tới chúng ta có thể bắt đầu đúng giờ không?”
Một cuộc đối thoại dựa trên bốn yếu tố này có thể cứu cả một mối quan hệ tưởng như sắp vỡ.
Carl Rogers từng nói trong cuốn "Một cách thức tồn tại": “Khi tôi thật sự lắng nghe ai đó, tôi chạm vào điều thiêng liêng trong họ.”
Thấu cảm không khiến bạn yếu đuối, nó khiến bạn mạnh mẽ theo cách dịu dàng nhất.
Nó giúp bạn không chỉ chiến thắng trong cuộc đối thoại, mà còn giữ được trái tim của người kia.
Cộng đồng Humanistic Leadership tin rằng: “Thấu cảm không kết thúc xung đột. Nó biến xung đột thành cơ hội để con người tìm lại nhau.”
6
1 comment
Bạn có bao giờ bất lực trong một cuộc đối thoại căng thẳng?
powered by
skool.com/humanistic-leadership-6956
Humanistic Leadership là một triết lý đặt con người vào vị trí trung tâm của mọi quyết định, chiến lược và hoạt động của tổ chức.
Suggested communities
Powered by