1. Sai lầm về Mục tiêu (Purpose & Mission)
Nhiều người tạo cộng đồng chỉ để phục vụ cho hoạt động marketing hoặc bán hàng của thương hiệu mà thiếu đi lý do tồn tại thực sự để giải quyết một vấn đề xã hội.
- Vấn đề: Mục tiêu quá chung chung hoặc chỉ tập trung vào lợi ích doanh nghiệp thay vì giải quyết vấn đề của thành viên.
- Giải pháp: Cần xác định rõ Vision (Tầm nhìn - kết quả thế giới sẽ tốt đẹp hơn ra sao nếu cộng đồng thành công) và Mission (Sứ mệnh - những hành động cụ thể bắt đầu bằng động từ để đạt được Vision),. Ví dụ: Một cộng đồng F&B không chỉ để tụ tập, mà có Vision là nâng tầm chất lượng nhân sự ngành F&B Việt Nam. Mission sẽ là khuyến khích chia sẻ kiến thức chuẩn mực, không chia sẻ các mẹo cắt giảm chất lượng.
2. Sai lầm về Mô hình: Nhầm lẫn giữa Community và Media Channel
Mọi người thường so sánh cộng đồng của mình với các kênh giải trí lớn (như Kênh 14, Theanh28...) và áp lực về lượt like, view,.
- Phân biệt rõ ràng: Playground (Sân chơi/Media): Mục tiêu là giải trí, tối đa hóa like/view để bán quảng cáo. Họ có đội ngũ sản xuất content khổng lồ (hàng trăm nhân sự) để chạy theo thuật toán,. Purpose Driven Community (Cộng đồng doanh nghiệp): Mục tiêu là giải quyết vấn đề cụ thể và tạo ra khách hàng tiềm năng (leads/potential clients). Chỉ số quan trọng không phải là số lượng thành viên (member count) mà là chất lượng thành viên (họ có phải khách hàng tiềm năng không),.
- Lời khuyên: Đừng so sánh "trái cam và trái táo". Nếu làm business, hãy tập trung vào mô hình Customer Driven thay vì Media Base.
3. Sai lầm về Đối tượng (Audience Insight)
Nghĩ rằng ai cũng sẽ tự động tham gia cộng đồng hoặc đánh đồng tất cả thành viên trong cộng đồng là giống nhau,.
- Thực tế: Trong cùng một lĩnh vực, các nhóm đối tượng có mối quan tâm hoàn toàn khác nhau. Ví dụ ngành F&B: Chủ quán quan tâm dòng tiền, nhân sự; Barista quan tâm kỹ năng pha chế; Chuyên gia quan tâm vận hành,. Ví dụ ngành Du lịch: Sinh viên thích phượt/giá rẻ; Chủ doanh nghiệp thích nghỉ dưỡng/trải nghiệm cao cấp; Gia đình trẻ cần sự an toàn cho con cái,.
- Giải pháp: Phải phân bổ tỷ trọng nội dung (Content Angle) phù hợp cho từng nhóm (ví dụ: 40% cho chủ quán, 40% cho nhân viên, 20% cho nhóm khác).
4. Sai lầm về Định vị (Niche & Branding)
Xây dựng cộng đồng xoay quanh sản phẩm (Product-centric) thay vì Insight khách hàng, hoặc chọn sai chiến lược Thương hiệu (Branded) và Phi thương hiệu (Unbranded).
- Case study Niềng răng: Thay vì làm cộng đồng "Hội niềng răng" (nhàm chán, chỉ quan tâm ngắn hạn), hãy tìm insight sâu hơn là "Sự tự tin" (Confidence) và "Sự lột xác" (Transformation),. Nên xây dựng cộng đồng cho người trẻ muốn tự tin và thay đổi bản thân – tệp này rộng hơn và phù hợp để chuyển đổi thành khách hàng niềng răng,.
- Branded vs. Unbranded: Cộng đồng có thương hiệu (Branded): Thường dùng để Chăm sóc khách hàng (Customer Support) hoặc Quản trị danh tiếng (Reputation Management - ví dụ VinFast gom các phản hồi tiêu cực vào một chỗ để dễ xử lý),. Cộng đồng phi thương hiệu (Unbranded): Tốt hơn cho việc tìm kiếm khách hàng mới (Customer Acquisition) và lan tỏa nhận diện, trừ khi bạn có mô hình Freemium như Notion.
Phần Q&A (Hỏi đáp)
- Làm sao để người mới biết mình sai ở đâu? Sử dụng Community Framework (gồm Purpose, Trust, Member experience...) để "bắt bệnh". Làm cộng đồng cũng là một nghề cần học hỏi và tối ưu liên tục giống như chạy Ads hay SEO,.
- Động lực duy trì cộng đồng lâu dài? Ban đầu có thể làm vì sở thích, nhưng đến giai đoạn chững lại (năm thứ 3), động lực sẽ đến từ những giá trị thực tế và phản hồi tích cực (feedback) mà cộng đồng mang lại cho thành viên,.
- Xây dựng thương hiệu cá nhân và Content? Chìa khóa là sự nhất quán (Consistency). Tú đã viết blog từ 2014 và duy trì liên tục qua nhiều kênh (Facebook, LinkedIn, Podcast). Bên cạnh đó cần đo lường (tracking) dữ liệu để biết nội dung nào hiệu quả.
Góc nhìn đúc kết (Analogy)
Để dễ hình dung về sự khác biệt giữa Media Channel và Community (Sai lầm số 2):
- Hãy tưởng tượng Media Channel giống như một Sân khấu biểu diễn. Mục tiêu là thu hút càng nhiều khán giả đến xem càng tốt, vỗ tay càng to càng tốt (Like/View). Khán giả đến để giải trí và ra về.
- Trong khi đó, Community giống như một Câu lạc bộ chuyên môn. Không cần hàng triệu người, chỉ cần 100-200 thành viên nhưng họ là những người thực sự muốn giải quyết vấn đề chung. Mục tiêu không phải là tiếng vỗ tay, mà là sau buổi gặp, mỗi người đều nhận được một giải pháp hoặc mối quan hệ giá trị để áp dụng vào công việc của họ.