Ayvalık deyince akla ilk gelen: zeytin ağaçları. Ama zeytin yalnızca görünen kısmı.
Zeytinliklerin altında, arkasında ve çevresinde “makiler”, yani Ege’nin özgün bitki örtüsü vardır. Ayrıca bölgenin flora envanteri verilerine göre yaklaşık 750 bitki türü tespit edilmiş; bunlardan 17’si Anadolu’ya özgü, 4-ü ise bölgeye endemik durumda.
Bu da demek ki: Ayvalık’ta zeytinin gölgesinde, oldukça geniş bir bitki dünyası yaşar ve bu türlerin bir kısmı yalnızca bu topraklara aittir.
Örneğin Trigonella coerulescens subsp. ayvalikensis (Ayvalık çemeni) gibi alt türler bu bölgede kayıtlıdır.
Makilerin yapısı şunları içerir:
kekik, adaçayı, lavanta, defne gibi aromatik bitkiler; yer yer kızılçam, meşe gibi ağaç türleriyle içerik kazanır. Ama denizin etkisi, poyraz rüzgârı ve taşlı-killi toprak yapısı nedeniyle bu örtü “serin ama kıymetli” bir dengede durur.
Sonuç olarak:
- Zeytin kuşağı + maki + sahil geçiş alanı = üç katmanlı sistem
- Bu sistem ekolojik olarak bağlıdır: biri olumsuz etkilenirse diğer katman da risk altına girer
- Koruma açısından bu yüzden “zeytinlikleri koru” demek yetmez; altındaki ve çevresindeki maki kuşağını, sahil geçiş alanlarını da korumak gerekir.
Ayvalık’ta bitki örtüsü planlaması demek, sadece “ağaç dikmek” değil; ekosistem bütünlüğünü gözetmek demektir.