Chiều nay, chị ngồi bên cửa sổ, tay cầm tách trà đã nguội. Nắng rải nhẹ qua tấm rèm mỏng, đổ một vệt sáng vàng rọi lên mái tóc chị- mái tóc từng có màu đen nhánh giờ đã điểm sợi bạc . Tôi ngồi bên, lắng nghe chị nói, giọng khẽ khàng như một tiếng thở dài: “Chắc là… con chị không cần chị như trước nữa.” Tôi không trả lời ngay. Tôi đã từng nghe rất nhiều mẹ chia sẻ như vậy. Và tôi biết... đó không chỉ là một câu nói. Đó là một dạng suy diễn- xuất phát từ một tiền đề vô hình trong tâm trí. “Con không cần chị như trước nữa”- câu đó ngụ ý rằng trước đây con từng cần. Và giờ thì không. Nhưng… liệu có đúng không? Hay chỉ là một sự diễn giải cảm xúc mà chị đang tin là thật?” Chị kể tiếp, mắt nhìn xa xăm: “Hồi nhỏ, cái gì nó cũng ‘mẹ ơi’. Giờ thì…cái gì nó cũng giấu, không hỏi thì không kể mà hỏi thì nó chỉ nói: “Con ổn, mẹ đừng lo”! Tôi nhìn chị - và hiểu- chị đang buồn không phải vì con độc lập. Chị buồn vì chị tin và tự suy diễn rằng sự im lặng ấy là dấu hiệu mình không còn quan trọng nữa. Tôi nói nhẹ: “Chị à… em nghĩ câu nói ‘Con không cần mình như trước’ thật ra đang chứa nhiều điều mà chị chưa nói ra. Nó có thể mang trong đó một nỗi lo: rằng chị đang bị bỏ lại. Nhưng… nếu ta thay đổi cách nhìn, ta sẽ thấy… Tôi mỉm cười, chậm rãi tiếp lời: “Có thể con vẫn cần chị- chỉ là theo một cách khác. Không còn hỏi han từng việc, không còn cần chị buộc dây giày. Nhưng có thể… con vẫn cần một nơi để lặng lẽ quay về khi mỏi mệt.” Tôi tự nhủ trong lòng: “Đây là cách ngôn ngữ hoạt động. Một câu nói đơn giản thôi… có thể là cánh cửa dẫn vào cả một thế giới niềm tin và tổn thương. Nếu ta biết nhận diện tiền đề và suy diễn ta có thể giúp chính mình- và cả người khác- bước ra khỏi những lối mòn suy nghĩ và cảm xúc cũ.” Chị im lặng. Rồi khẽ gật đầu. Ngoài cửa sổ, nắng cuối ngày vẫn rót xuống nhẹ nhàng. Trà đã nguội, nhưng trong lòng, dường như có gì đó vừa được hâm nóng lại- bằng sự thấu hiểu. "Đôi khi, điều khiến ta đau không phải là sự thật…Mà là cách ta diễn giải sự thật ấy trong tâm trí. Ngôn ngữ là bản đồ. Nếu biết đọc đúng bản đồ, ta có thể tìm thấy con đường quay về với chính mình- và những người mình yêu."